شناخت تکنیک و هنر سفالگری پیش از تاریخ ایران 31
هدف شناخت چگونگی آغاز سفالگری و سیر تحول تکنیکی و فنی آن و آشنایی با جنبههای مختلف فنی، زیباشناختی و سازوکارهای تولید تخصصی آن است. پس از ارائهی تاریخچهای از هنر و صنعت سفالگری، به توضیح فرآیند تولید آن از مرحلهی مادهی خام گرفته تا مراحل شکلبخشی و پختن و نهایتا محصول تولیدی و استفاده از آن خواهیم پرداخت. در ادامه، ویژگیهای کلی سفال پیش از تاریخ ایران بر اساس دورههای فرهنگی مرور شده، بررسی و طبقهبندی فنی، شکلی و زیباشناختی سفالها صورت خواهد پذیرفت. سپس، نقوش و نمادهای روی سفالینههای پیش از تاریخ ایران بررسی و تحلیل میگردد.
یکی از مباحث اساسی در مطالعه سفالگری پیش از تاریخ، موضوع سازوکارهای فنی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تولید تخصصی سفال است. با ظهور باستانشناسی نو از دههی 1960 میلادی، تخصصگرایی فن از مباحث اصلی و مورد علاقه باستانشناسان گردیده است. گروههای اجتماعیِ متخصص، در فرآيندی چند مرحلهای شامل جستوجوی مواد اوليه، فرآوری، توليد، توزيع و استفاده از محصولات تولیدی به این نوع تخصصگرایی پرداختند. این فرآیند، سازوکارهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جوامع پیش از تاریخ را مشخص میسازد. سفالگری به عنوان اولین حرفهی مهم تخصصی میتواند نقش مهمی در بازسازی مکانیزم اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جوامع پیش از تاریخ ایفا نماید.
۱- سفال و باستانشناسی
۱-۱- تاریخچه هنر و صنعت سفالگری
آخرین تحقیقات انسانشناسی نشان میدهد که انسان راستقامت حداقل از 3 میلیون سال پیش بر روی کره زمین ظهور پیدا کرده و از همان زمان زایشهای فرهنگی خود را آغاز نموده است. در طول این مدت طولانی، انواع انسانی مختلفی به منصه ظهور رسیدهاند که مهمترین آنها استرالوپیسینها، هوموهابیلیس، هوموارکتوس، هوموساپینس، نئاندرتال و هوموساپینسساپینس بودهاند. حجم مغزی آنها از 400، 800، 850، 1450 و 1400 سیسی در تغییر و تحول بوده است.
این انسانها نوعی ابزارهای سنگی میساختهاند که به انواعی نظیر اولدوان، آشولین، لوالوازین و موسترین معروف هستند. از حدود 100 هزار سال پیش در نقاط مختلف به ویژه بخشهایی از اروپا و آسیا جمجمههایی از نئاندرتالها بهدست آمده که حجم جمجمه آن بزرگتر و تکاملیافتهتر از انواع دیگر انسانی بوده است. این نوع انسان در ساختن ابزارهای سنگی به یک مرحله از تکامل نسبی دست یافت. ابزارهای سنگی ساختهشده توسط وی، نوک تیز و برندهترند.
تقریبا در 40 تا 38 هزار سال پیش نوع دیگری از انسان ظاهر شد که انسانشناسان نام انسان هوشمند- هوشمند (هوموساپینس- ساپینس) بر وی نهادند. این نوع انسان از نظر حجم جمجمه و شکل فک، صورت و پیشانی تقریبا با انسان امروزی تفاوت زیادی ندارد. او موفق شد دستافزارهای سنگی متنوعتر و ظریفتری بسازد و بعضی از ابزارها را به صورت ارهای و دندانهای تولید نماید. در دوره گذار و انتقالیِ میانسنگی و یا فراپارینهسنگی، انسان به ساخت ابزارهای سنگی ادامه داد و شواهد نشان میدهد ابزارهای این دوره متنوعتر از گذشته شده و نشان از تغییر الگوی جمعآوری و مصرف غذا دارند. بعضی از تیغههای سنگی به اشکال مختلف هندسی احتمالا بیانگر دروی غلات وحشی و خودرو هستند و برخی دیگر مانند نمونههای اولیه دستآس نشاندهنده آماده کردن غذا و مصرف آن میباشند.
آشنایی انسان این دوره به مقوله زمان و محیط طبیعی پیرامون، بسترها و آمادگیهای فرهنگی برای ورود او به عرصه دورانی موسوم به نوسنگی را فراهم نمود. این اتفاق که حدودا در 10 هزار سال پیش روی داده است با تغییرات آب و هوایی تکمیل گردید. انسان عصر نوسنگی ابزارهای سنگی کارآمدتر، ظریفتر و صیقلیافتهتر ساخت؛ معماری و روستا را ایجاد کرد؛ بعضی از گیاهان و غلات خودرو و برخی از جانوران وحشی را اهلی کرد؛ و بالاخره، در دوره دوم نوسنگی، انقلابی در صنعت بوجود آورد که مقدمهای بر فناوریهای بعدی وی بوده است.
وی که تا این زمان تنها در زمینه ایجاد تغییراتی فیزیکی در مواد و مصالح موجود در طبیعت توانایی داشت، این بار توانست دست به تغییر شیمیایی در مادهای به نام خاک رس بزند. انسان با ترکیب نمودن خاک رس و آب و ورزدادن این مخلوط موفق به فرآوری محصولی به نام گل شد. او گل را به اشکال مختلف درآورد؛ خشک کرد و در کورههایی که به همین منظور ساخت حرارت داد و پخت. در واقع استفاده فنی و حرفهای از آتش به عمل آورد و برای اولینبار محصولی تولید کرد که دیگر قابلیت برگشتپذیری به حالت اولیه را نداشت. این پدیده جدید، سفال نام دارد که شاخصه فرهنگها و تمدنهای باستانی است. این ماده فرهنگی باستانشناس را در توصیف، بازسازی و تبیین ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، فناوری و آئینی- اعتقادی کمک مینماید.
تحقیقات باستانشناسی و انسانشناسی نشان داده است که انسان تا قبل از ساختن ظروف سفالی به مفهوم کاربرد عملی ظرف پی برده بوده است. احتمالا، انسان در دوران میانسنگی یا فراپارینهسنگی این مفهوم را دریافته بود. پیبردن به مفهوم شکلپذیری گل و خواص خاک رس در دوره نوسنگی، موجب پیشرفتهای مهمی شده که در طول یک فرآیند طولانی صورت پذیرفته است. مطابق تحقیقات انجامشده، قدیمیترین قطعه سفال مکشوفه دارای قدمت 12 هزار ساله است که از شرق دور احتمالا ژاپن به دست آمده است. قدیمیترین قطعه سفال ایران مربوط به غار کمربند در شرق مازندران است. برای لایهای که این سفال از آن کشف شده، تاریخگذاریهای مختلفی صورت پذیرفته است؛ گاهی 8 هزار و زمانی هم 6 هزار قبل از میلاد. همچنین، یک قطعه سفال را که از لایه E تپه گنجدره در غرب ایران بهدست آمده، به عنوان قدیمیترین سفال یاد میکنند.
محققان اختراع صنعت سفالگری را به زنان نسبت می دهند و معتقدند که بعد از سبدبافی، کهنترین اختراع زنان است. در میان فرهنگهای بدوی امروزی، سفالگری هنوز کار زنان است. تولید سفال در ابتدا صرفا جنبه کاربردی داشته و جنبههای تزئینی و هنری آن مورد توجه نبود؛ ولی به زودی جنبههای هنری، اجتماعی و آئینی آن مورد توجه قرار گرفت.
۱-۲- اهمیت سفال در مطالعات باستانشناسی
سفال فراوانترین، ارزانترین، شکنندهترین، متنوعترین، پایدارترین و یکی از فنیترین کالای دستساخت است که بشر از دوران نوسنگی به بعد تولید نموده است. از آنجایی که ماده اولیه آن یعنی خاک رس تقریبا در همه جا یافت میشود و در تمامی محوطههای باستانی متعلق به عصر نوسنگی به بعد معمولا مشاهده میگردد، فراوانترین است. ارزانترین به این دلیل است که تهیه گل سفال هزینه زیادی برجای نمیگذارد و تولید و پخت آن در سادهترین و کم هزینهترین شکل ممکن صورت میگیرد. به نظر میرسد که سفال پرمصرفترین دست ساخته بشر بوده است؛ به عبارت دیگر، سفال عمدهترین وسیله برای حمل و نقل مواد و تنها وسیله برای پخت و پز، نگهداری آب و ذخیره محصولات کشاورزی و دامی بوده است. به همین دلیل در میان صنایع مختلف دوران باستان، سفالگری پررونقترین آنها بوده و روزانه در هر شهر و روستا سفالهای زیادی تولیده میشده است. لذا بنا به طبیعت شکنندهای که داشت، به طور روزمره تعداد زیادی از آنها شکسته و از دور مصرف خارج گردیده و سفالهای نو جایگزین آنها میشده است.
با توجه به توضیحات بالا، سفال به فراوانی و به طور دائم تولید میشده است. تولید فراوان و همیشگی با دگرگونیها و نوآوریهایی همراه است. لذا سفال از نظر فنی، نقش و شکل از تنوع زیادی برخوردار بوده و از این حیث متنوعترین کالای مصنوع بشر محسوب میگردد. این تنوع و دگرگونی گاهی از طریق رشد و تطور درونی فرهنگ در طول زمان و گاهی هم در اثر پیوندهای فرهنگی و اقتصادی با جوامع دور و نزدیک پدیدار میشده است. بالاخره، سفال دارای ترکیبات معدنی مختلفی است و در صورت پخت مطلوب و مناسب، این مواد در هم امتزاج مییابند و به جسم سختی تبدیل میگردند، مادهای بسیار پایدار است و گذشت زمان باعث تجزیه آن و آسیب جدی بدان نمیشود. فرمت ورد تعدادصفحات 31
مراحل اجرای یک ساخـتمان از پی سـازی تا فرش کف نخـستن مرحله در اجرای یک ساخـتمان پی سـازی می باشد که این کار باید بعد از گود برداری وپی کنی انجام گیرد .همانطورکه می دانیم در زمینهای خوب حداقل عمق پی های نوادی در حدود 50 سانتی متر می باشد . و اگردراین عمق زمین بکر در دسترس نباشد باید عمق پی را تا زمین بکر ادامه دهیم . فصل اول . پی سازی : 1) گود برداری &nb ...
زیردریایی یک وسیله نقیله شناور است که میتواند در زیر سطح آب حرکت کند. شناوری است که همانگونه که از نامش پیداست توانایی شنا در زیر آبها را دارد. زیر دریایی برای نخستین بار در زمان جنگ داخلی آمریکا استفاده شد. در جنگهای جهانی اول و دوم بویژه جنگ جهانی دوم نبرد زیر دریاییها یکی از ویژه ترین نبردهای آن جنگ شمرده میشود که از آن فیلمهای زیادی ساخته شده. در دوران جنگ سرد آمریکا و اتحاد ...
تركيبات آلی گوگرددار بخش اعظم محتوای تركيبات گوگردی نفت خام را تشكيل می دهند . ميزان تركيبات آلی گوگرددار موجود در نفت خام ايران بين 0.25 تا 3.23 درصد وزنی تخمين زده شده است، لذا ايران از جمله كشورهايی است كه دارای بالاترين مقدار تركيبات آلی گوگرددار در ذخاير نفتی خود می باشد. احتراق مواد سوختنی حاصل از نفت خام مثل گازوئيل و بنزين موجب توليد و ...
آنچه ما در ذهن داریم علم است ؛ و نحوة ارائة علومی که در ذهن ماست ، تعلیم است. روشهای ارائه مفاهیم دینی روشهای ارائه مفاهیم دینی که اعم از قرآن ، حدیث، احکام، اخلاق، سلوک و ... هستند. روش در لغت به معنای: طرز، طریق، طور، رسم، سبک، اسلوب، نهج، گونه، هنجار، فوت و فن، لم، شکل، نحوه، شیوه و.... معنای اصطلاحی: راهکار انتقال آموزه های دینی به دیگران می باشد. اگر این روش را اعم بدانیم می توان کل ...
در مدیریت تحقیق زمینه هایی چون نگرش و رفتار کارکنان مدیریت منابع انسانی تاثیر ویژگیهایجمعیت شناختی بر اقدامات مدیریتی مدیریت عملیات تولید تدوین استراتژی نظام های اطلاعاتی و غیره را در بر می گیرد. انواع تحقیق تحقیق کاربردی : در مورد مشکیلاتی که در حال حاضر وجود دارد و محققان و مشاوران برای بررسی مشکلات مورد علاقه ی خود به کار می برند تا راه حلهای عملی برای اصلاح یک موقعیت مشکل افرین بیابند . ت ...
در طول تاریخ، هر جامعه ای برای قاعده مندی رفتاراعضایش، هنجارهایی را تعریف و نهادینه كرده و آنها را به رعایت آن قواعد و هنجارها ملزم نموده و در برابر تخلف و سرپیچی از آنها نیز واكنش نشان داده و مجازات هایی را تعیین كرده است. متفكران اجتماعی و جامعه شناسان نیز جهت كاهش هنجارشكنی افراد جامعه، به بررسی علل و عوامل مؤثر در انحرافات و بروز كجروی های اجتماعی پرداخته اند و در عصر ارتباطات به تأثیر رسانه ...
امروزه هر کسی در زندگی خود به گونه ای با مسئله« خشم و خشونت» درگیر است و این درگیری در رده های گوناگون جامعه، از دولتمردان و مصلحان اجتماعی تا اهل خانه و خانواده را به خود مشغول کرده است. اگر انسان آگاهی و شناخت کافی از خشم و گستره اثرگذاری و اثرپذیری آن داشته باشد، در پرتو ایمان و توکل بر خداوند متعال و رهنمودهای تربیتی اهل بیت علیه السلام ، می تواند به رویارویی و کنترل بهتر آن بپرداز ...
از آنجا که معاملات فروش و دریافتنی های از مشتریان به طور کامل با یکدیگر مربوط می باشد ، توصیف هدف ها و روش های حسابرسی به طور یک جا مفیدتر و مفهوم تر می باشد . چرخه فروش شامل : دریافت سفارش از مشتریان ، ارسال کالا و صورتحساب برای آنان ، ثبت و وصول حساب های دریافتنی است . دریافتنی های از مشتریان هم حساب های دریافتنی و هم هرگونه اسناد دریافتنی است . دریافتنی ها : منشا و ماه ...
مباحث مربوط به حسابداري اسلامي چندي است كه در بين كشورهاي اسلامي رواج يافته وعلي الخصوص ريشه هاي ان را بايد در مباحث بانكداري اسلامي وعقود اسلامي جست .علي ايحا ل اينكه رسيدن به اين مقصود توهم است يا يك واقعيت آينده بيان واقع بينانه اي است از انچه كه بر سر اين مباحث خواهد امد.به هر حال كشورهاي اسلامي بدشان نمي آيد كه موضوعات گوناگون را اسلاميزه كنند تا مگر كور سوئي براي عرض اندام در قبا ل كشورهاي غ ...
پركاربردترین شیوه ی جداسازیهای تجزیه ای، كروماتوگرافی است. كروماتوگرافی را، مدت كوتاهی پس از خاتمه ی قرن پیش، یك گیاه شناس روسی به نام میخائیل چه وت Mikhail Tswett ، اختراع و نامگذاری كرد. او این تكنیك را برای جداسازی رنگدانه های گیاهی مختلف نظیر كلروفیلها و زانتوفیلها، با عبور دادن محلولی از این تركیبات از درون یك ستون شیشه ای كه با پودر نرم كلسیم كربنات پر شده بود، به كار گرفت. پس از مدتی انواع ...
هـر حـکـومـت و دولتی برای حفظ استقلال ، امنیت و تمامیت ارضی خود نیاز به نیروی مسلح قـوی ، مـقـتـدر و سـازمـان یـافـته دارد. جمهوری اسلامی ایران نیز پس از استقرار، برای تـداوم خـود و دفـع تهدیدات داخلی و خارجی ، نیروهای مسلحی را فراهم نموده است که از جمله آنها، ستاد فرماندهی کل قوا، ارتش جمهوری اسلامی ، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ، نیروی انتظامی و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح می باشند. مطالب ...
جایگاه تربیت دینی در ساختار نظام آموزش و پرورش از جمله موضوعات به روز، مهم و دوران ساز جامعه اسلامی ماست، حذف معاونت پرورشی از وزارت آموزش و پرورش در نظام اسلامی، تنش های زیادی را برانگیخت. بدین منظور، نشریه معرفت در راستای وظایف دینی و انقلابی خویش، بحثی تحت عنوان "تبیین جایگاه تربیت دینی در ساختار نظام آموزش و پرورش" مطرح ساخت. الف. اصول مقدمی به نظر می رسد، در پاسخ به سؤالات ارائه ...
دوران نوجوانی، هم از نظر نوجوانان و هم از نظر والدین دشوارتر از دوران کودکی قلمداد شده است. 300 سال پیش از تولّد مسیح (علیه السلام)، ارسطو چنین اظهار داشت: نوجوانان پرشور و آتشی مزاجند و آماده اند که خود را به دست غرایز بسپارند. در اوایل قرن حاضر ج. استانلی هال، مؤسس انجمن روان شناسی آمریکا، نوجوانی را دوران «طوفان و تنش شدید» و نیز دوران توانایی فوق العاده جسمانی، عقلی و عاطفی می دان ...
برنامه ریزی درسی در یک کشور حرکتی بسیار بزرگ محسوب گردیده که باید بر اساس برنامه ریزی درسی یک تابعی است که متغیر های زیادی در تنظیم و اجرای ان دخالت دارند . این متغیر ها گاه میتوانند یک فرایند مثبت را در پی داشته باشند و گاه در ایجاد یک فرایند منفی تاثیرگذار هستند . بر همین اساس اندیشمندان در تعاریف خود در این زمینه دارای نظرات مختلفی هستند که میتوان همواره به آنها دیدگاه های منحصر به فرد مح ...
مقدمه این فصل درباره چهار قسمت تجزیه و تحلیل راهبرد است: - فهمیدن اینکه راهبرد چیست و چرا مهم است ( با این فرض که راهبرد مهم است) - یافتن ایده هایی درباره اینکه یک راهبرد چگونه ایجاد می شود - اجرای راهبرد - &nbs ...
از همان زمانی که بشر غارنشینی را رها کرد و به زندگی اجتماعی روی آورده بانکداری با زندگی اقتصادی او در آمیخت . زندگی اجتماعی مستلزم مراودات و مناسبات اقتصادی و دادو ستد است و دادوستد بدون وجود نوعی بانکداری دشوارتر از آن است که در مرحله نخست بنظر می رسد خطرات ناشی از نقل و انتقال پول ، وصول مطالبات از مشتریان دور و نزدیک و سپردن وجوه نقد به جایی امن و مطمئن نخستین علل ایجاد بانک و بانکداری در جهان ...
براي محاسبة تلفات حرارتي از راه نفوذ يا تصوية هوا ، ابتدا بايد مقدار هواي نفوذ را محاسبة كنيم . چگونگي ورود هوا به داخل ساختمان : نفوذ هوا به داخل ساختمان همواره يكي از طرق مهم دفع حرارت ( در زمستان 9 مي باشد نفوذ طبيعي هوا معمولا تحت تاثير يكي از عوامل زير صورت مي گيرد . رسعت باد – سرعت باد باعث ايجاد فشار در سمت مترف به بادو همچنين خلاء ملايمي در سمت داخل ساختمان شده سب نفوذ هواي خار ...
۱- بینالنهرینشناسی: مراحل مطالعات باستانشناسی در بینالنهرین الف) مراحل آغازین: مورخان یونان باستان، گزنفون در اواخر قرن پنجم ق.م.، هرودوت در قرن چهارم ق.م. و استرابون در آغاز میلاد مسیح از برخی از شهرهای بینالنهرین بازدید و گزارش به عمل آوردند. از قرون سوم و چهارم هجری (نهم و دهم میلادی) به این سو، مورخان و جغرافیدانان مسلمان در کتابها و گزارشهای ...
مهندسی هوافضا شاخهای است از مهندسی مکانیک که به بررسی اجسامی که در هوا حرکت میکنند میپردازد مانند طراحی هواپیما ، فضاپیما ، ماهواره، ماهواره برها و موضوعات وابسته، طراحی خودروهای کم مصرف و تجهیزات خاص نفت و گاز و سیستمهای تولید توان و نیروگاهی . این رشته مهندسی به طور کلی به دو بخش اصلی هوانوردی و کیهاننوردی که تا حدودی با یکدیگر همپوشانی دارند، تقسیم میشود . ...
در روز سوم ماه شعبان سال چهارم هجرت (1) دومين فرزند برومند حضرت على وفاطمه , كه درود خدا بر ايشان باد, در خانه وحى و ولايت چشم به جهان گشود. چون خبر ولادتش به پيامبر گرامى اسلام (ص ) رسيد, به خانه حضرت على (ع ) و فاطمه (س ) آمد و اسما (2) را فرمود تا كودك را بياورد.اسما او را در پارچه اى سپيد پيچيد و خدمت رسول اكرم (ص ) برد, آن گرامى به گوش راست او اذان و به گوش چپ او اقامه گفت.(3) به روزهاى اول ...
وبا یکی از بیماریهای واگیر عفونی است که فقط در انسان ایجاد بیماری میکند. عامل بیماریزایی وبا یک باکتری به نام ویبریو کلرا است و این بیماری در اثر سم تولید شده از این باکتری که در روده کوچک تکثیر مییابد، ظاهر میشود. این بیماری چون اولین بار در منطقهای به نام التور در آفریقا پیدا شد، به این نام مشهور میباشد. عامل بیماری مدت زیادی در آب زنده میماند و در مناطقی که س ...
خشکسالی یکی از بلایای طبیعی زندگی انسان است. کشور ایران با آب و هوای خشک و نیمهخشک و نیز داشتن سطح بارندگی کمتر از متوسط دنیا در سالهای اخیر خسارات زیادی از این بابت متحمل شده است. کاهش بارندگی و نزولات جوی اثرات متفاوتی را بر روی آبهای زیرزمینی، رطوبت خاک و جریان رودخانهها بر جای میگذارد. استخراج و تحلیل هیدروگراف آبخوانها و منحنی بارش از نیازهای اساسی برنامه&z ...
اگر می خواهید رفتار قاطعانه را در خود افزایش دهید باید از مهارت های ارتباطی استفاده کنید. مثلا در یک بحث حتما به صحبت افراد گوش دهید و از کلمات مورد علاقه آن ها در پاسخ استفاده کنید. ساده و روان و بدون حاشیه صحبت کنید و مواردی که برای تان سوال است را مطرح کنید. زود قضاوت نکنید و راجع به افراد نتیجه گیری نکنید چون باعث بحث های کم اهمیت بین شما و دیگران می شود اجازه بدهید افراد جملات خود را کامل بیا ...
اُوتيسم چيست ؟ بیماری اوتیسم (درخودماندگی یا Autism ) یکی از بیماری های جدی گروه بیماری های رشدی اختلالات طیف اوتیسم بوده که در اوایل دوره کودکی (معمولا قبل از 3 سالگی) ظاهر می شود. هرچند علایم و شدت آن در افراد مختلف، متفاوت است، اما همه انواع اوتیسم برتوانایی برقراری ارتباط با دیگران توسط کودک، تاثیر می گذارد. بنظر می رسدكه يك اختلال در سيستم عصبي كه باعث عدم عملكرد صحيح مغز مي شود در ...
طلاق در لغت به معنی گشودن گره و رها کردن است و در زندگی زناشویی طلاق یعنی از هم پاشیده شدن زندگی یا از بین رفتن تعادل در زندگی و پدیدار شدن رنج و عذاب برای فرزندان. تبعات طلاق منحصربه خانواده نیست بلکه باعث متزلزل شدن جامعه نیز می شود. امروز ما شاهد روند روبه رشد این معضل اجتماعی هستیم و خانواده که اصلی ترین نهاد اجتماعی است در معرض پیامدهای ناگوار پدیده طلاق قرار دارد. در اين تحقيق سعي ...